August 2013
PDF (469)
Bugupfurwa u ya nga Khethekanyo ya vhu 14 ya Mulayo wa Nyaluso ya Tswikelelo ya Mafhungo (PAIA), 2000 (Mulayo wa Vhuvhili wa 2000)
- Marangaphanḓa
- Mushumo wa GCIS
- Khethekanyo dza GCIS
- Ṱhalutshedzo nga vhuḓalo dza mishumo ya GCIS’
- Tshivhumbeo tsha ndangulo ya GCIS
- Zwidodombedzwa zwa vhukwamani ha Muofisiri wa Mafhungo
- Nyendedzi ya Khomishini ya Pfanelo dza Vhathu dza Afurika Tshipembe kha u shumisa Mulayo
- Mbuletshedzo ya thero ine GCIS ya fara ngayo dzirekhodo
- Rekhodo dzi wanalaho kha GCIS
- Kuitele kwa Khumbelo
- Thandululo dzi re hone ho sedzwa maga o dzhiwaho kana zwikundisaho kha u dzhiwa ha maga
- Mbadelo dzo randelwaho
- Fomo dzo randelwaho tswikelelo ya rekhodo ya tshiimiswa tsha muvhuso
Marangaphanḓa
Mulayo wa Nyaluso ya Tswikelelo ya Mafhungo, wa 2000, u amba zwa uri tshiimiswa tshiṅwe na tshiṅwe tshi tea u vhea Muofisiri wa Mafhungo na Vhafarisa Muofisiri wa Mafhungo vhane vha ḓo fara vhuḓifhinduleli ha u tshimbidza khumbelo dza tswikelelo ya mafhungo, na u thusa vha iti vha khumbelo uri vha ḓise khumbelo dzavho.
Bugupfarwa iyi yo bveledzwa sa nyendedzi ine miraḓo ya tshitshavha i nga swikelela mafhungo o farwaho nga Sisiṱeme ya Mafhungo a Vhudavhidzani ha Muvhuso (GCIS). I ṱalutshedza uri hu na mafhungo-ḓe kha muhasho na u vha vhudza uri vha swikelela hani mafhungo ayo. Bugupfarwa i ṋetshedza pfanelo dza u swikelelwa ha mafhungo, zwi tshi bva kha Ndayotewa ya Riphabuḽiki ya Afurika Tshipembe, ya 1996.
Nga nnḓa ha dzirekhodo, dzine dza vhidzwa hafhu sa faela, bugupfarwa i dovha hafhu ya vha na zwidodombedzwa zwa vhukwamani ha Muofisiri wa Mafhungo na Mufarisa Muofisiri wa Mafhungo wa GCIS.
Mushumo wa GCIS
Mutheo wa Mushumo wa GCIS ndi u ṋetshedza vhurangaphanḓa ha tshiṱirathedzhi kha vhudavhidzani ha muvhuso na u vhona uri sisiṱeme ya vhudavhidzani ha muvhuso i ḓivhadze tshitshavha ngaha mbekanyamaitele dza muvhuso, puḽane na mbekanyamushumo.
Bono: U vha mudivhitho wa vhudavhidzani ha nṱhesa kha Muvhuso.
Tshipikwa: U ṋetshedza tshumelo dza phurofeshinaḽa, u vhea na u ṱuṱuwedza thikhedzo kha zwiimo zwa sisiṱeme ya vhudavhidzani ha muvhuso u bvelelaho na u tshimbidza milaedza ya muvhuso i pfalaho na u davhidzana na tshitshavha ngaha mbekanyamaitele, mbekanyamushumo dza kupuḽanele na tswikelo dza muvhuso.
Khethekanyo dza GCIS
GCIS yo vhumbwa uri i swikelele mishumo yayo sa zwo sumbedzwaho afho nṱha. I na khethekanyo dza 15 kana ndangulo khulwane:
2.1.1 Zwibveledzwa na Puḽatifomo
2.1.2 Mbambadzo na Phaḓaladzo
2.1.3 Mbekanyamaitele na Ṱhoḓuluso
2.1.4 Zwa gwama, Ndunzhendunzhe ya Vhulangi ha Nḓisedzo na Tshumelo dza Thuso
2.1.5 Ndangulo ya zwa Vhashumi
2.1.6 Ndangulo ya Mafhungo na Thekhinoḽodzhi
2.1.7 Ndangulo ya Thundu na Zwiimiswa
2.1.8 Kupulanele kwa Tshiṱirathedzhi na Ofisi ya Ndangulo ya Mbekanyamushumo
2.1.9 Vhugudisi na Mveledziso
2.1.10 Ndavheleso ya Tshigwada: Sekithara ya Ikonomi na u Thola; Mveledzo ya Themamveledziso; Vhulamukanyi, Thivhelo ya Vhugevhenga na Vhutsireledzi: Nyanḓano ya Dzitshaka, Mbambadzo na Vhutsireledzi
2.1.11 Ndavheleso ya Tshigwada: Mveledziso ya Vhathu; Tsireledzo ya Matshilisano na Mveledziso ya Tshitshavha; Vhuvhusi na Vhulangi
2.1.12 Tshumisano Yapo na Vunḓu
2.1.13 Vhudzheneleli ha Nyanḓadzamafhungo
2.1.14 Khunguwedzo na Thengo ya Nyanḓadzamafhungo
2.1.15 Ṱholo ya Ngangomu
2.2 Ṱhalutsheḓzo nga vhuḓalo dza mishumo ya GCIS
2.2.1 Davhi: Mveledziso na phaḓaladzo
Davhi ḽa Mveledziso na Phaḓaladzo ḽi pfananya u vhumbiwa na u shumiswa ha Tshiṱirathedzhi tsha Vhudavhidzani ha Lushaka.
Mishumo ya davhi iḽi ndi:
- U ita tsedzuluso ya uri muvhuso u nga ḓivhadza hani ṱhoḓea dza tshitshavha dza vhudavhidzani
- U ṱola nyangaredzo ya nyanḓadzamafhungo ya mbekanyamushumo dza muvhuso nga kha mbonalo ya vhudavhidzani
- U ṋetshedza nyendedzi ya tshiṱirathedzhi kha u sedzulusa nyanḓadzamafhungo dza khanḓiso na dza eḽekiṱhoroniki uri hu vhe na vhudavhidzani ha muvhuso ha phurofesheni hu ḓaho nga tshifhinga
- U bveledza zwibveledzwa zwa vhudavhidzani/ dzipuḽatifomo na Maṅwalo
- U wana tshifhinga tsha u anḓadza na fhethu ho teaho hune ha nga itelwa hone mafulo a muvhuso a u anḓadza
- U tshimbidza ngudo dza zwa vhudavhidzani na mveledziso ya zwikili zwa vhadavhidzani vha muvhuso
Davhi ḽi na vhulanguli vhuhulwane vhu tevhelaho
- Zwibveledzwa na Puḽatifomo
- Mbekanyamaitele na Ṱhoḓuluso
- Mbambadzo na Phaḓaladzo
A Zwibveledzwa na Puḽatifomo vhu shumana na puḽatifomo dzo vhalaho dza vhudavhidzani dzo thomiwaho na dzi shuṅwaho nga (GCIS). Puḽatifomo idzi ndi tshipiḓa tsha vhuḓikumedzeli hashu kha uri maAfurika Tshipembe na vhatikedzamboho vha dzule vha tshi wana vhuṱanzi ngaha mbekanyamaitele dza muvhuso na zwiitwaho na zwikhala zwi tutuwaho kha mbekanyamushumo idzi u itela vhadzulapo, mabindu na vhaṅwe vhashumisani.
B Mbekanyamaitele na Ṱhoḓuluso vhu tshimbidza ṱhoḓuluso kha uri muvhuso u nga ḓivhadza hani ṱhoḓea dza vhudavhidzani ha muvhuso na u sedzulusa nyangaredzo ya nyanḓadzamafhungo dza mbekanyamushumo dza muvhuso nga kha mbonalelo ya vhudavhidzani.
C. Mbambadzo na Phaḓaladzo vhu vhona uri GCIS i na zwiṱirathedzhi zwa mbambadzo na phaḓaladzo zwo fanelaho kha zwibveledzwa na puḽatifomo yayo yoṱhe.
2.2.2 Davhi: Nyanḓano ya tshumisano ya mavhuso na ndangulo ya vhatikedzimhoho
Davhi ḽa Nyanḓano ya Tshumisano ya Muvhuso na Ndangulo ya Vhatikedzamboho ḽi ṋetshedza vhurangaphanḓa na tsivhudzo ya tshiṱirathedzhi kha sisiṱeme dza vhudavhidzani hapo na ha vunḓu. Ndivho yaḽo ndi u khwaṱhisa sisiṱeme ya vhudavhidzani ha muvhuso na u thoma mveledziso ya vhudavhidzani nga kha vhudavhidzani vhu songo anḓadzaho nga kha mutikedzamboho o khwaṱhaho na vhashumisani; na u vhona uri tshitshavha tsho ḓivhadzwa ngaha mbekanyamaitele dza muvhuso na dzimbekanyamushumo uri vha kone u khwiṋisa matshilo avho.
Mishumo ya davhi iḽi ndi:
- U ṋetshedza vhurangaphanḓa ha tshiṱirathedzhi kha vhudavhidzani ha muvhuso
- U khwaṱhisa na u langa sisiṱeme ya vhudavhidzani ha muvhuso nga u angaredza hu tshi itelwa u bveledza hu re ngonani
- U fhaṱa vhukonani na vhatikedzamboho vha tshiṱirathedzhi hu u itela u bveledza bono ḽa GCIS
Davhi iḽi ḽi na vhulanguli vhuhulwane vhu tevhelaho
- Tshumisano yapo na Vunḓu
- Vhudzheneleli ha Nyanḓadzamafhungo
- Ndavheleso ya Zwigwada: Sekithara ya Ikonomi na u Thola; Mveledzo ya Themamveledziso; Vhulamukanyi, Thivhelo ya Vhugevhenga na Vhutsireledzi; Nyanḓano ya Dzitshaka, Zwigwada zwa Mbambadzo na Vhutsireledzi.
- Ndavheleso ya Zwigwada: Mveledziso ya Vhathu; Tsireledzo ya Matshilisano na
Mveledziso ya Tshitshavha; Vhuvhusi na Zwigwada zwa Vhulangi
A Tshumisano yapo na Vunḓu (P&LL) i ṋetshedza vhurangaphanḓa ha tshiṱirathedzhi kha u ṱanganya vhudavhidzani ha muvhuso wa lushaka na mbekanyamushumo dza vhudavhidzani ha vunḓu. Vhulanguli vhuhulwane vhu langa ofisi dza ṱahe dza vunḓu na vhulangi ha kha ofisi ya lushaka.
B Vhudzheneleli ha Nyanḓadzamafhungo i ranga na u tshimbidza ṱhanganelano na vhudavhidzani vhukati ha muvhuso na nyanḓadzamafhungo. Mushumo wayo wa ndeme ndi u alusa na u tshimbidza kupfesesele kwa nyanḓadzamafhungo ya zwa muvhuso kha u khwinisa mupo u ṱuṱuwedzaho kha u vha mudzulapo a ḓidzhenisaho; a ḓivhaho mafhungo, a re na nḓivho, a ḓivhaho polotiki na u vha na fulufhelo ḽa pfanelo dza nḓisedzo ya tshumelo i linganaho.
C Ndavheleso ya Tshigwada: Sekithara ya Ikonomi na u Thola; Mveledzo ya Themamveledziso; Vhulamukanyi, Thivhelo ya Vhugevhenga na Vhutsireledzi; Nyanḓano ya Dzitshaka, Zwigwada zwa Mbambadzo na Vhutsireledzi i ṋetshedza ngeletshedzo ya vhudavhidzani ya tshigwada ya tshiṱirathedzhi na thikhedzo kha mihasho. I konisa mveledziso ya puḽane dza vhudavhidzani dzi bvaho kha khabinethe. Zwigwada izwi zwi dovha hafhu zwa ṋetshedza puḽatifomo ya u puḽana ho ṱanganelanaho na u thomiwa ha mbekanyamushumo dza muvhuso nga vhadavhidzani.
D Ndavheleso ya Tshigwada: Mveledzo ya Vhathu; Tsireledzo ya Matshilisano na Mveledziso ya Tshitshavha; Vhuvhusi na Vhulangi i ṋetshedza ngeletshedzo ya vhudavhidzani ya tshigwada ya tshiṱirathedzhi na thikhedzo kha mihasho. I konisa mveledziso ya puḽane dza vhudavhidzani dzi bvaho kha khabinethe. Zwigwada izwi zwi dovha hafhu zwa ṋetshedza puḽatifomo ya u puḽana ho ṱanganelanaho na u thomiwa ha mbekanyamushumo dza muvhuso nga vhadavhidzani.
2.2.3 Davhi: Tshumelo dza Pfanavhanzhi
Davhi ḽa Tshumelo dza Pfanavhanzhi ḽi langa tshumelo dza thikhedzo dzi iswaho kha ndangulo.
Davhi ḽi na vhulanguli vhuhulwane vhu tevhelaho:
- Zwa gwama, Ndunzhendunzhe ya Vhulangi ha Nḓisedzo na Tshumelo dza Thuso
- Ndangulo ya zwa Vhashumi
- Ndangulo ya Mafhungo na Thekhinoḽodzhi
- Ndangulo ya Thundu na Zwiimiswa
- Kupuḽanele kwa Tshiṱirathedzhi na Ndangulo ya Mbekanyamushumo
- Vhugudisi na Mveledziso
A Zwa gwama, Ndunzhendunzhe ya Vhulangi ha Nḓisedzo na Tshumelo dza Thuso i ṋetshedza vhurangaphanḓa ha tshiṱirathedzhi kha vhulangi ha zwa gwama na ndunzhendunzhe ya Vhulangi ha nḓisedzo.
B Ndangulo ya zwa Vhashumi i ṋetshedza vhurangaphanḓa ha tshiṱirathedzhi kha u shumiswa ha tshiṱirathedzhi tsha vhulangi ha vhashumi vha muhasho.
C Ndangulo ya Mafhungo na Thekhinoḽodzhi i ṋetshedza nyendedzi ya tshiṱirathedzhi i elenaho na ndangulo ya mafhungo na thekhinoḽodzhi ya GCIS.
D Ndangulo ya Thundu na Zwiimiswa vhuḓifhinduleli hayo ndi u wana fhethu hune ha nga vhewa hone ofisi dza GCIS.
E Kupuḽanele kwa Tshiṱirathedzhi na Ofisi ya Ndangulo ya Mbekanyamushumo i ṋetshedza tshumelo dza ndangulo ya tshiṱirathedzhi kha dzangano u ya nga Mulayo wa Ndango ya Masheleni a Muvhuso (PFMA) na vhuṅwe vhusimamulayo vhu ngaho uvho. I dovha ya ṋetshedza tshumelo dza ndango ya thandela dza phurofesheni u alusa kushumele kha nḓisedzo ya mishumo ya GCIS.
F Vhugudisi na Mveledziso i ta ṱhoḓea dza vhugudisi na mveledziso dza vhadavhidzani vha muvhuso dzo thewaho kha tshiṱirathedzhi tsha vhudavhidzani ha lushaka, mbekanyamaitele na ndivho dzoṱhe dza vhudavhidzani ha muvhuso. Ndangulo khulwane i bveledza zwikhala zwa ngangomu khathihi na vhuvha havhuḓi ha vhashumi, khethekanyo khulwane dza mbeu, ndango ya vhuholefhali na mbekanyamushumo dza vhaswa.
2.2.4 Davhi: Zhendedzi ḽa Tshumelo dza Vhudavhidzani
Davhi ḽa Zhendedzi ḽa Tshumelo dza Vhudavhidzani ḽi ṋetshedza mbambadzo na zhendedzi ḽa khunguwedzo zwa vhukone nahone zwi bveledzaho kha u tshimbidza tswikelelo na u wanwa ha tshumelo dza vhudavhidzani dzo khethwaho ḽi tshi itela muvhuso.
A Khunguwedzo na Thengo ya Nyanḓadzamafhungo i ṋetshedza tshumelo dza thengo ya nyanḓadzamafhungo na u bveledzwa ha khunguwedzo dza nyanḓadzamafhungo zwi tshi itelwa muvhuso wa lushaka, u vhona uri hu na vhuthihi, vhudavhidzani hu bveledzaho nahone hu sa ḓuri u itela mbekanyamushumo dza muvhuso.
2.2.5 Vhulanguli Vhuhulwane: Ṱholo ya ngangomu
A Ṱholo ya Ngangomu ndi pfulufhedziso ya ndivho yo ḓiimisaho nga yoṱhe ya vhukwamani yo itelwaho u engedza ndeme na u alusa kushumele kwa GCIS. Yo itelwa u khwinisa ndangulo ya khohakhombo, ndango na maitele a vhuvhusi.
Tshivhumbeo tsha Ndangulo ya GCIS
3. Zwidodombedzwa zwa Vhukwamani ha Moufisiri wa Mafhungo
CEO ndi Muofisiri wa Mafhungo u ya ngaha PAIA, 2000. GCIS i na Mufarisa Muofisiri wa Mafhungo muthihi.
Muofisiri wa Mafhungo: Ms Phumla Williams
Aḓiresi ya poso: Private Bag X745
PRETORIA
0001
Aḓiresi dza tshiṱaraṱa: 1035 Francis Baard Street
Tshedimosetso House
Hatfield
Pretoria
0028
Imeiḽi: phumla@gcis.gov.za
Luṱingo: 012 473-0236
Fekisi: 012 325-3020
Ṱhingo thendeleki: 083 501 0139
Mufarisa Muofisiri wa Mafhungo: Mr Keitumetse Semakane
Luṱingo: 012 473–0128
Fekisi: 012 326–7447
Ṱhingo thendeleki: 079 696 1826
Imeiḽi: keitu@gcis.gov.za
4. Nyendedzi ya Khomishini ya Pfanelo dza Vhathu dza Afurika Tshipembe (SAHRC) kha u Shumisa PAIA Y, 2000 [Khethekanyo 14 (1) (C)]
SAHRC (ine ubva zwino ya vhidzwa sa “Khomishini”), u ya ngaha Khethekanyo ya vhufumi (10) ya PAIA, 2000, i ḓo kuvhanganya nyendedzi itshi khou shumisa Mulayo uyu. Nyendedzi iyi i ḓo wanala kha khomishini. Mbudziso dzi elanaho na nyendedzi dzi tea u livhiswa kha khomishini kha:
SAHRC
Private Bag X2700
Houghton
2041
Luṱingo: 011 877 3600
Fekisi: 011 403 0625
I-meiḽi: PAIA@sahrc.org.za
Webusaithi: www.sahrc.org.za
5. Mbuletshedzo ya thero ine GCIS ya fara ngayo dzirekhodo - Khethekanyo 14 (1) (D)
5.1 Kha u tshimbidza u itwa ha khumbelo u ya nga Mulayo, thero dzine GCIS ya fara ngayo rekhodo na zwiteṅwa zwa rekhodo dzo farwaho kha thero iṅwe na iṅwe ndi dzi tevhelaho:
A. Zwibveledzwa na Puḽatifomo
a) mivhigo.
b) magazini.
c) mafhungo a no wanala kha webusaithi ya GCIS, webusaithi ya Mafhungo a Muvhuso, webusaithi ya Vuk’zenzele na webusaithi ya Tshumelo dza Muvhuso.
d) mbekanyamaitele na maṅwalo a nyendedzi.
e) bugu ya Ṅwaha ya Afurika Tshipembe na Bugupfarwa ya Nyendedzi ya Afurika Tshipembe
B. Mbambadzo na Phaḓaladzo
a) mivhigo
b) zwivhambadzi
C. Mbekanyamaitele na Ṱhoḓuluso
a) mivhigo na tshiṱatamennde.
b) zwidodombedzwa na makumedzwa a ṱhoḓuluso.
c) dathasethe, mivhigo na makumedzwa.
d) Mveledziso ya Nyanḓadzamafhungo na Mulayo wa Zhendedzi ḽa Phambano (MDDA), wa 2002 (Mulayo wa vhu 14 wa 2002).
e) bugu ya zwidodombedza zwa mafhungo (Bugu ya zwidodombedzwa zwa Muvhuso wa Afurika Tshipembe, Bugu ya zwidodombedzwa zwa Vhukwamani, Phurofaiḽi dza bugu ya zwidodombedzwa zwa Nyanḓadzamafhungo).
f) mivhigo ya Nyangaredzo ya Nyanḓadzamafhungo dza hayani na dza Ḽifhasi.
g) athikiḽi dza nyanḓadzamafhungo dza dzitshaka na dza hayani.
h) maṅwalwa a vhudavhidzani na milaedza ya ndeme.
D. Zwa gwama, Ndunzhendunzhe ya Vhulangi ha Nḓisedzo na Tshumelo dza Thuso
a) dathabeizi ya vhaṋetshedzi vha tshumelo.
b) rekhodo dza gwama na zwiṱatamennde.
c) mbekanyamaitele na maitele.
d) mivhigo.
E. Ndangulo ya zwa Vhashumi
a) mbekanyamaitele, maitele na bugupfarwa.
b) maṅwalo a mafhungo a ngangomu.
c) tshiṱirathedzhi tsha ndangulo ya zwa vhashumi.
d) mutevhe wa vhukwamani ha vhaofisiri vha mafhungo kha muvhuso.
F. Ndangulo ya Mafhungo na Thekhinoḽodzhi
a) mbekanyamaitele na nyendedzi dza maṅwalo.
b) bugupfarwa.
c) mivhigo.
G. Ndangulo ya Thundu na Zwiimiswa
a) mivhigo.
H. Kupulanele kwa Tshiṱirathedzhi na Ofisi ya Ndangulo ya Mbekanyamushumo
a) u vhulungwa ha Maṅwalo a thandela
b) mivhigo.
c) Bugupfarwa ya Ndangulo ya Thandela.
d) Mbekanyamushumo ya Vhudavhidzani ha Muvhuso
e) maṅwalo a tshiṱirathedzhi.
I. Vhugudisi na Mveledziso
a) mivhigo.
b) tshiṱirathedzhi tsha Mveledziso ya zwa Vhashumi.
J. Ndavheleso ya Tshigwada
a) zwiṱirathedzhi zwa Vhudavhidzani.
b) milaedza ya ndeme.
K. Tshumisano Yapo na Vunḓu
a) mivhigo.
b) Zwiṱirathedzhi zwa Tshumelo dza Senthara ya Thusong.
c) zwiṱirathedzhi zwa Mveledziso ya Vhudavhidzani na Matheriaḽa.
d) matheriaḽa wa Nyaluso na mbambadzo.
e) Bugupfarwa ya Vhadavhidzani vha Muvhuso.
f) dathabeizi dza Vhadavhidzani.
g) zwiṱirathedzhi zwa Vhudavhidzani.
L. Vhudzheneleli ha Nyanḓadzamafhungo
a) maṅwalo a mafhungo.
b) zwiṱirathedzhi zwa Vhudavhidzani.
c) zwiṱirathedzhi zwa Nyanḓadzamafhungo.
d) dathabeizi ya Nyanḓadzamafhungo.
M. Khunguwedzo na Thengo ya Nyanḓadzamafhungo
a) nyanḓadzo (khanḓiso).
b) khasho ya khunguwedzo na dzimbekanyamushumo.
c) mbambadzo na u Phaḓaladza.
d) mivhigo ya Thengo ya Nyanḓadzamafhungo.
e) mivhigo.
f) zwifanyiso zwo tou fodiwaho na dzividio.
N. Ṱholo ya ngangomu
a) mivhigo
5.2 Rekhodo dzi wanalaho kha GCIS - Khethekanyo 14 (1) (E)
Mafhungo are hone kha webusaithi ya GCIS’, www.gcis.gov.za, a khagala. Zwiṅwe zwibveledzwa zwa mafhungo na matheriaḽa o bviselwaho khagala a katela:
- muvhigo
- Zwibugu
- maṅwalo a mafhungo
- matheriaḽa wa mbambadzo
- phosiṱara
- ngavhela
- ṱari ḽa khunguwedzo
- athikiḽi dza mafhungo kha www.info.gov.za
- athikiḽi dza mafhungo kha www.thusong.gov.za
- athikiḽi dza mafhungo kha www.sanews.gov.za.
a. U tendelwa kana u haniwa ha khumbelo:
Muiti wa khumbelo u tea u wana tswikelelo ya rekhodo ya tshiimiswa tsha muvhuso arali:
- muiti wa khumbelo a tevhedzela ṱhoḓea dzoṱhe dza maitele oṱhe a Mulayo a elanaho na khumbelo ya u swikelela yeneyo rekhodo.
- tswikelelo ya yeneyo rekhodo i sa hanelwi na luthihi sa zwo bulwa kha Mulayo.
b. Rekhodo i swikelelwa hani:
- Muiti wa khumbelo u tea u shumisa fomo (Fomo A) yo ganḓiswaho kha Gazethe ya Muvhuso (Nḓivhadzo ya Muvhuso R187 ya dzi 15 Luhuhi 2002).
- Muiti wa khumbelo u tea hafhu u dovha a sumbedzisa arali a tshi ḓo ṱoḓa khophi ya rekhodo, kana arali a tshi tama u vhona rekhodo ofisini dza GCIS’. Arali rekhodo isiho kha ḽiṅwalo ḽa bammbiri, i nga vhonwa kha fomo ya khumbelo, hune zwa konadzea.
- Arali muiti wa khumbelo a humbela tswikelelo i tshi kha tshivhumbeo tshikene (tsumbo. Khophi ya siaṱari, khophi ya eḽekiṱhuroniki, na zwiṅwe vho), zwo ralo u tea u ṋewa tswikelelo nga kha tshivhumbeo tshenetsho. Nga nnḓani ha musi u ita izwi zwi tshi ḓo dzhenelela kha matshimbidzele a tshiimiswa tsha muvhuso nga nḓila isi yone, kana u tshinyadza rekhodo, kana u pfuka pfanelo dza nzivhanyedziso isi ya Muvhuso. Arali, tswikelelo i sa nga ṋetshedzwi nga kha tshivhumbeo tshine ya khou ṱoḓea i tshi nga wanala nga kha tshiṅwe tshivhumbeo, mbadelo dzi tea u vhalelwa ho sedzwa tshivhumbeo tshe muiti wa khumbelo a shumisa a tshi ita khumbelo lwa u thoma.
- Arali, kha phindulo yo tou ṅwalwaho ya khumbelo yavho ya rekhodo, muiti wa khumbelo a tshi tama u ḓivhadzwa ngaha tsheo nga nḓila iṅwe na iṅwe, tsumbo. nga kha luṱingo, hezwi zwi tea u sumbedzwa.
- Arali muiti wa khumbelo a tshi khou humbelela muṅwe muthu vhuṱanzi, tshikhala tshine khumbelo ya itwa ngayo tshi tea u sumbedzwa.
- Arali muiti wa khumbelo a sa koni u vhala na u ṅwala, kana o holefhala, khumbelo itea u itwa nga u tou amba. Muofisiri wa Mafhungo u tea u ḓadzela muiti wa khumbelo fomo a dovha a mu ṋea na khophi ya fomo iyo yo ḓadzwaho.
c. Mbadelo dzi badelwaho kha u ita khumbelo na nḓivhadzo ya tsheo kha tswikelelo:
- Muiti wa khumbelo ya u swikelela rekhodo ine ya vha na zwidodombedzwa zwawe zwa vhuṋe ha ngo tea u bvisa mbadelo ya khumbelo. Vhaṅwe vha iti vha khumbelo vha tea u bvisa mbadelo ya khumbelo ya R35.
- Muofisiri wa Mafhungo u tea u ḓivhadza muiti wa khumbelo (nga nnḓa ha khumbelo ya vhuṋe) nga u tou muḓivhadza, a tshi humbela muiti wa khumbelo uri a badele mbadelo ya khumbelo yo randelwaho. (arali i hone) na mbadelo ya u fhungudza (arali i hone) musi a sa athu u isa phanḓa na u tshimbidza khumbelo.
- Muiti wa khumbelo a nga ita khumbelo ya ngangomu, hune zwo fanela, kana khumbelo kha khothe i hanedzanaho na u badelwa ha mbadelo.
- Ngamurahu ha musi Muofisiri wa Mafhungo o no dzhia tsheo ya khumbelo, muiti wa khumbelo u tea u ḓivhadzwa ngaha tsheo iyo nga nḓila ye muiti wa khumbelo a humbelwa u ḓivhadzwa ngayo.
- Arali khumbelo yo tendelwa, mbadelo ya tswikelelo itea u badelwa u itela mveledziso na ṱhoḓuluso na nzudzanyo, lwa tshifhinga tshetsho tsho tiwaho kha u sedzulusa na u dzudzanya u bviselwa nnḓa ha rekhodo.
- Rekhodo a i nga ḓo swikelelwa arali hu sa athu itwa mbadelo dzoṱhe.
6. Thandululo dzi re hone ho sedzwa ,aga o dzhiwaho kana zwikunisaho kha u dzhiiwa ha maga
Maitele a tevhelaho a shuma kha vhathu vhane vha ḓo vhiga kana thandululo dzi songo tanduluwaho, zwiito zwi siho mulayoni kana zwi sa ḓivhalei kana u pfuka mulayo ho itwaho nga GCIS kana vhashumeli vhayo:
a. Maitele a u vhiga kana a thandululo:
- Thandululo dzi re hone ho sedzwa maga o dzhiwaho kana zwikundisaho kha u dzhiwa ha maga u ya nga PAJA, 2000: Mannḓalanga a khumbelo ya ngangomu kha Mulayo uyu ndi Minisiṱa. Musi ho no fhedzwa u tandululwa khumbelo ya ngangomu, khumbelo i nga iswa khothe (khethekanyo 78 – 82).
- Mushumi wa tshumelo dza muvhuso a nga isa tshililo kana mbilaelo yawe uri zwi sedzuluswe nga Khomishini ya Tshumelo dza Muvhuso maelana na mulayo wa ofisi kana u pfukwa ha mulayo (Khethekanyo 35 ya Mulayo wa Tshumelo dza Muvhuso, wa 1994 [Mulayo wa vhu 103 wa 1994]).
- Muthu a nga shumisa thandululo dza zwa vhashumi malugana na zwiito zwa ofisini kana u pfukiwa ha mulayo ha mvelele ya mushumo, sa u hanelwa ha pfanelo (Mulayo wa Tshumelo dza Muvhuso, wa 1994, na Mulayo wa Vhushaka ha zwa Vhashumi, wa 1995 [Mulayo wa vhu 66 wa 1995]).
- Muthu a nga isa mbilaelo kha muṱoli wa zwa vhashumi malugana na u pfukwa ha Mulayo wa u Thola wa Nyimele dza Mutheo, wa 1997( Mulayo wa vhu 75 wa 1997) ̶ Khethekanyo 78(1)(a), kana Mulayo wa Ndinganyo ya u Tholwa, wa 1998 (Mulayo wa vhu 55 wa 1998) Khethekanyo 34(e).
- Muthu a nga isa mbilaelo kha Mutsireledzi wa Muvhuso malugana na zwiito zwi siho mulayoni kana zwiito zwi songo teaho zwa ofisini kana zwo pfukwaho (Ndayotewa na Mulayo wa Vhutsireledzi ha Muvhuso, wa 1994 [Mulayo wa vhu 23 wa 1994].
- Muthu a nga isa mbilaelo dzawe kha SAHRC malugana na vhuitwa kana u pfukwa ha mulayo ho itwaho hune ha khou humbulelwa kha u ḓisa khakhathi kana u shushedza kha pfanelo dza ndayotheo (Mulayo wa Khomishini ya Pfanelo dza Vhathu, wa 1994 [Mulayo wa vhu 54 wa 1994]).
- Uri vha kone u tsireledzwa kha ndifhedzo nge vha bvisela tshiphiri khagala tsha u pfukwa ha mulayo kana vhuḓilangi vhu songo teaho nga mutholi kana muṅwe wa vhashumi, vha tea u tevhedzela maitele a u bviselwa ha tshiphiri khagala kha Mulayo wa Vhutsireledzi ha u bulwa ha zwiphiri, wa 2000 (Mulayo wa vhu 26 wa 2000).
- Muthu a nga shumisa dziṅwe thandululo dza mulayo dzi ngaho tshiimiswa tsha matshimbidzele a ṱholo ya khaṱhulo ya maga a vhulanguli u ya ngaha Mulayo wa Nyaluso ya Vhulanguli ha Vhulamukanyi, wa 2000 (Mulayo wa vhuraru wa 2000).
b. Dziṅwe thandululo dza thikhedzo
I. Muthu a nga ita khumbelo ya u vhudzisesa ngaha maga a vhulangi malugana na Mulayo wa Nyaluso ya Vhulanguli ha Vhulamukanyi, wa 2000 (Khethekanyo ya vhuṱanu).
II. Muthu a nga ita khumbelo ya u swikelela rekhodo ya muhasho wa muvhuso kana zwiṅwe zwiimiswa zwa muvhuso u ya ngaha PAJA, 2000 (Khethekanyo ya vhu 11).
c. Ndugelo dza u vhiga
I. Mushumi wa tshumelo dza muvhuso, nga ṅwambo wa ndugelo dzawe dza ofisini, u ya ngaha Khoudu ya Vhuḓilangi u tea u vhiga kha mannḓalanga o teaho, vhufhura, vhutshinyi, u tholana nga tshiḓivhano, u balelwa nga vhulangi na maṅwe maitele ane a nga vha tshipiḓa tsha vhukhakhi kana khombo kha dzangalelo ḽa muvhuso. Mushumi ane a ḓo kundelwa u tevhedzela izwi u ḓo vhonwa mulandu wa u balelwa u ḓilanga.
II. (Ndaulo ya B3 na C4.10 ya Ndima ya vhuvhili ya milayo ya Tshumelo dza Muvhuso, wa 2001).
III. Vhuḓifhinduleli ha mutholi na mushumi muṅwe na muṅwe ha u bvisela khagala vhutshinyi na vhuṅwe vhuḓilangi vhu songo teaho mushumoni vhu tikedza Mulayo wo Tsireledzwaho wa u Bvisela Khagala, wa 2000 (Marangaphanḓa)
5. FOMO DZO RANDELWAHO TSWIKELELO YA REKHODO YA TSHIIMISWA TSHA MUVHUSO
TSHIPIḒA TSHA VHUVHILI TSHA NḒIVHADZO YA VHU 187 KHA GAZETHE YA MUVHUSO NGA DZI 15 LUHUHI 2002
FOMO A
KHUMBELO YA TSWIKELELO YA TSHIIMISWA TSHA MUVHUSO
Khethekanyo ya vhu 18(1) ya PAIA, 2000
[Ndaulo 2]
|
TSHIPIḒA ITSHI TSHI SHUMISWA NGA GCIS Nomboro ndaula: Khumbelo yo ṱanganedzwa nga: Khumbelo yo ṱanganedzwa nga dzi: Nomboro ndaula (arali i hone): Mbadelo ya Khumbelo (arali i hone): R Tshelede ya Phungudzo (arali i hone): R Mbadelo ya tswikelelo: R Tsheo:
TSAINO YA MUOFISIRI WA MAFHUNGO/MUFARISA MUOFISIRI WA MAFHUNGO |
A. Zwidodombedzwa zwa tshiimiswa tsha muvhuso
Muofisiri wa Mafhungo/Mufarisa Muofisiri wa Mafhungo:
B. Zwidodombedzwa zwa muthu ane a khou ita khumbelo ya u swikelela rekhodo
|
(a) Zwidodombedzwa zwa muthu ane a khou ita khumbelo ya u swikelela rekhodo zwi tea u rekhodwa afho fhasi. (b) U ṋetshedza aḓiresi, imeiḽi/kana nomboro ya fekisi ya Afurika Tshipembe ine ha ḓo rumelwa khayo mafhungo. (c) Vhuṱanzi ha tshikhala tshe khumbelo ya itwa nga tsho, arali zwo fanela, vhu tea u nambatedzwa. |
Madzina na Tshifani nga vhuḓalo:
Nomboro ndaula:
Aḓiresi ya poso:
Nomboro ya fekisi:
Nomboro ya luṱingo:
Imeiḽi Aḓiresi:
Tshikhala tshine khumbelo ya itwa nga tsho, musi itshi khou itelwa muṅwe muthu:
C. Zwidodombedzwa zwa muthu ane a khou itelwa khumbelo
|
Khethekanyo iyi i ḓadzwa fhedzi arali khumbelo ya mafhungo itshi khou itelwa muṅwe muthu. |
Madzina na Tshifani nga vhuḓalo:
Nomboro ya vhuṋe:
D. Zwidodombedzwa zwa rekhodo
|
(a) Kha vha ṋetshedze zwidodombedzwa zwo fhelelaho zwa rekhodo ine ya khou humbelelwatswikelelo, hu tshi katelwa nomboro ndaula arali vha tshi i ḓivha, u itela uri rekhodo i kone u wanala. (b) Arali tshipiḓa tsho ṋetshedzwaho tshi songo lingana, vha humbelwa uri vha ise phanḓa kha iṅwe foḽio ire thungo vha i nambatedze kha iyi fomo. Muiti wa khumbelo u tea u saina foḽio dzoṱhe dzo engedzwaho. |
1.Ṱhalutshedzo ya rekhodo kana tshipiḓa tsho teaho tsha rekhodo:
2. Nomboro ndaula, arali i hone:
3. Zwiṅwe zwidodombedzwa zwa rekhodo:
E. Mbadelo
|
(a) Khumbelo ya tswikelelo ya rekhodo, nga nnḓani ha rekhodo yo faraho vhuṱanzi ha vhone vhaṋe, i ḓo vha hone fhedzi ngamurahu ha musi mbadelo ya khumbelo yo no badelwa. (b) Vha ḓo ḓivhadzwa ngaha tshelede ine ya tea u badelwa sa mbadelo ya khumbelo. (c) Mbadelo ya tswikelelo ya rekhodo i langwa nga fomo yo shumiswaho na tshifhinga tshi pfalaho kha u sedzulusa na u dzudzanya rekhodo. (d) Arali vha tshi vhona zwi songo tea uri vha badele, vha humbelwa uri vha sumbedzise uri ndi ngani zwo ralo. |
Ndi ngani vha tshi vhona zwo tea uri vha sa badele:
F. Fomo ya u swikelela rekhodo
Arali vha tshi khou kundelwa u vhala, u vhona kana u thetshelesa rekhodo nga ṅwambo wa vhuholefhali nga nḓila ye zwa sumbedzwa ngayo ubva kha 1 uya kha 4 afho fhasi, kha vha sumbedze vhuholefhali havho, vha sumbedze nḓila ine rekhodo ya khou ṱoḓea ngayo.
|
Vhuholefhali:
|
Nḓila ine rekhodo ya khou ṱoḓwa ngayo:
|
|
Kha vha swaye tshibogisi tsho teaho nga X. NOTSI: (a) Tsumbedziso yavho ya tshivhumbeo tshine vha khou ṱoḓa ngayo tswikelelo i bva kha tshivhumbeo tsha rekhodo ire hone. (b)Tshiṅwe tshifhinga tswikelelo ya tshivhumbeo tsho humbelwaho i nga haniwa. Kha nyimele yo raloho, vha ḓo ḓivhadzwa arali tswikelelo i tshi ḓo wanala kha tshiṅwe tshivhumbeo. (c) Mbadelo ya u badelwa uri hu swikelelwe rekhodo, arali i hone, i ḓo langulwa zwiṱuku nga tshivhumbeo tshine tswikelelo ya khou humbelwa ngayo. |
|
1. Arali rekhodo yo tou phurinthiwa kana yo tou ṅwalwa |
|||
|
|
Khophi ya rekhodo* |
|
Ṱholo ya rekhodo |
|
2. Arali rekhodo ina zwifanyiso zwa u tou vhona (Izwi zwi katela zwinepe, zwisiḽaidi, u rekhoda vidiyo, zwinepe zwo bveledzwaho nga khomphyutha, dzimvetamveto, na zwiṅwe vho.) |
|||||
|
|
Kha vha vhone zwifanyiso |
|
Khophi dza zwifanyiso* |
|
Mveledziso ya zwifanyiso* |
|
3.Arali rekhodo ina maipfi kana mafhungoo tou rekhodwaho, zwine zwi nga bveledzwa zwa ita muungo |
|||
|
|
Kha vha thetshelese mubvumo wa ṱhireke (CD) |
|
Mveledziso ya mubvumo wa ṱhireke* (Ḽiṅwalo ḽo to ṅwalwaho kana u ganḓiswa) |
|
4. Arali rekhodo i kha khomphyutha kana i tshi kha tshivhumbeo tsha eḽekhiṱhironiki kana i tshi vhalea nga mutshini |
|||||
|
|
Khophi yo to Phurinthiwaho ya rekhodo* |
|
Khophi yo phurinthiwaho ya mafhungo a bvaho kha rekhodo* |
|
Khophi i vhaleaho nga khomphyutha* (CD) |
|
*Arali vho humbela khophi kana mveledziso ya rekhodo (afho nṱha), vha tama khophi kana mveledziso i tshi tou poswa? Vha nga badela nga poso. |
EE |
HAI |
|
Arali rekhodo i siho nga luambo lune vha ṱoḓa lwone, vha nga i wana nga luambo lwo shumiswaho kha rekhodo tshetsho tshifhinga. |
|
Vha tama rekhodo i tshi ḓa nga luambo lufhio? |
G. Nḓivhadzo ya tsheo malugana na khumbelo ya tswikelelo
|
Vha ḓo ḓivhadzwa nga ḽiṅwalo uri khumbelo yavho yo themendelwa kana yo haniwa naa. Arali vha tshi tama u ḓivhadzwa nga iṅwe nḓila, kha vha sumbedzise nḓila yeneyo vha ṋetshedze na zwidodombedzwa zwo teaho uri khumbelo yavho i tevhedzelwe. |
Vha tama u ḓivhadzwa hani ngaha tsheo i kwamaho khumbelo yavho ya u swikelela rekhodo?
Yo sainwa nga (datumu)
TSAINO YA MUITI WA KHUMBELO /MUTHU ANE A KHOU ITELWA KHUMBELO
Bugupfarwa yo sainwa na u themendelwa nga Mufarisa Muofisiri wa Mafhungo wa GCIS, Mr Keitumetse Semakane.
___________________________________
Mufarisa Muofisiri wa Mafhungo: GCIS
Mr Keitumetse S. Semakane
DATUMU: